Khắc phục triệt để tồn tại, nhanh chóng gỡ “thẻ vàng” IUU

Thông tin tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, sau hơn 6 năm triển khai, các giải pháp chống khai thác bất hợp pháp đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục. Nhất là việc tàu cá của ngư dân vẫn xâm phạm vùng biển nước ngoài (từ đầu năm 2023 đến nay, 63 tàu bị nước ngoài bắt giữ, với gần 500 ngư dân). Vi phạm tập trung tại các tỉnh Kiên Giang, Bến Tre, Bình Định, Cà Mau, Bình Thuận, Khánh Hòa, Tiền Giang. Ngoài ra, còn có hiện tượng tàu cá sử dụng biển số giả, hoặc không đăng ký sau khi sang nhượng. Việc đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng nghề cá, đặc biệt là tại các cảng cá còn nhiều hạn chế, dẫn đến không kiểm soát được sản lượng và truy xuất nguồn gốc. Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận ngư dân chưa cao…

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang chủ trì cuộc họp lần thứ 8 của Ban chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU. Ảnh: VGP

Theo Thứ trưởng Tiến, cần bố trí đủ nguồn lực, kinh phí, có cơ chế động viên, khích lệ tổ chức, cá nhân thực hiện tốt nhiệm vụ chống khai thác IUU; kiên quyết xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao, ảnh hưởng đến nỗ lực gỡ cảnh báo “thẻ vàng”… Bộ NN&PTNT đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư pháp và các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các Nghị định số 26/NĐ-CP, Nghị định số 42/NĐ-CP; Thông tư số 23/TT-BNN để tháo gỡ khó khăn cho việc xử phạt vi phạm hành chính, quản lý các tàu cá “3 không” tại địa phương…

Trước đó, ngày 5/12, phía EC đã có Công thư chính thức (Ref.Ares (2023)8304503) về kết quả chống khai thác IUU tại Việt Nam sau đợt thanh tra lần thứ 4 vào tháng 10/2023. Cụ thể, từ đầu năm đến nay, Việt Nam vẫn còn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ. Trong đó, xảy ra nhiều vụ việc tàu sử dụng biển số giả hoặc tàu không rõ biển số hoặc tàu đã bán sang tỉnh khác nhưng chưa làm thủ tục đăng ký lại tàu cá, xảy ra 30 tàu/183 ngư dân. 

EC cũng khuyến nghị, Việt Nam cần có biện pháp xử lý nghiêm trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân tại địa phương không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao trong việc xử phạt tàu cá vi phạm quy định về lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, vượt ranh giới trên biển; xử phạt nghiêm khắc, triệt để các doanh nghiệp làm ăn phi pháp, thu lợi bất chính; nghiêm túc bổ sung các quy định theo khuyến nghị của đoàn thanh tra EC và sớm thông qua một số nghị định; tập trung thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về đăng ký, cấp phép, đánh dấu tàu cá; kiểm soát chặt chẽ tàu cá, đặc biệt xử phạt 100% các trường hợp tàu cá vi phạm quy định về lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài…

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhận định, hậu quả của việc không gỡ được “thẻ vàng” EC và nếu bị rút “thẻ đỏ” thì không chỉ thiệt hại về kinh tế mà còn khiến uy tín của Việt Nam bị giảm sút nghiêm trọng; đồng thời, chỉ rõ ngành thủy sản có thể phải đối mặt với nguy cơ tương tự “thẻ vàng” ở các thị trường khác ngoài EU. Cùng đó, cho rằng, cơ hội gỡ “thẻ vàng” của Việt Nam là rất lớn nếu các địa phương và bộ, ngành chung tay quyết liệt để tháo gỡ những hạn chế, tồn tại về công tác IUU. 

Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị phối hợp tốt để tổ chức đợt cao điểm từ nay đến tháng 4/2024 dồn tất cả nhân lực, nguồn lực để sớm gỡ “thẻ vàng” EC. Phó Thủ tướng đề nghị Bộ NN&PTNT cung cấp thêm các thông tin, số liệu cho Bộ Ngoại giao để tiếp tục đấu tranh trên mặt trận ngoại giao; kiểm tra lại những vướng mắc trong vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin, giải pháp về mặt kỹ thuật trong quản lý, giám sát hoạt động tàu cá; sớm phối hợp với các bộ ngành để sửa đổi những quy định pháp luật liên quan, giúp xử lý tình trạng tàu cá “3 không”. Bộ Quốc phòng triển khai đến các đơn vị nghiệp vụ tăng cường kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, kiểm soát ngăn chặn các vụ vượt biên trái phép. Bộ Công an tiếp tục điều tra, xử lý các vụ việc, đối tượng có hành vi tổ chức đưa người vượt biên trái phép sang vùng biển nước bạn để đánh bắt hải sản; kiểm tra, điều tra những vụ việc có dấu hiệu vi phạm về truy xuất nguồn gốc thủy sản. Đối với các địa phương, Phó Thủ tướng yêu cầu từ nay đến 30//2024 các tỉnh phải làm có kết quả một số việc, khắc phục những tồn tại, hạn chế trước đó với tinh thần xử lý nghiêm vi phạm.

Hải Lý