Việc sử dụng hóa chất, thuốc trị bệnh cho tôm là điều tất yếu cần thiết. Tuy nhiên không phải ai cũng biết sử dụng đúng cách để đạt được hiệu quả như mong muốn.
Xử lý nước
Hóa chất dùng để xử lý môi trường nuôi tôm có rất nhiều loại, vì thế người nuôi phải hiểu hoạt tính của từng loại và dùng đúng theo hướng dẫn.
– Chọn loại hóa chất dễ sử dụng, đơn giản. Hóa chất sử dụng phải có hiệu quả và tác dụng nhanh. Hiệu quả kinh tế sau khi sử dụng hóa chất.
– Nên sử dụng thuốc, hóa chất vào những thời điểm tôm ít bị sốc nhất trong ngày, thông thường là vào buổi sáng, khi nhiệt độ thấp. Tuy nhiên cần lưu ý về hàm lượng ôxy thấp lúc sáng sớm. Thời điểm thích hợp nhất là vào khoảng từ 7 – 8 giờ.
– Phải luôn quan sát tôm trong suốt quá trình xử lý để có biện pháp khắc phục nhanh khi cần thiết. Khi tôm có biểu hiện như bơi lội mạnh bất thường, nổi đầu, lờ đờ, lật ngửa bụng cần phải có biện pháp can thiệp ngay để tránh tổn thất.
– Khi dùng hóa chất để xử lý nước cho ao đang nuôi tôm thì người nuôi phải lưu ý để hóa chất không làm chết tảo và các vi sinh vật có lợi trong ao. Thông thường, sau khi dùng hóa chất thì môi trường nước có thể thay đổi, ví dụ như khi tảo chết làm nước ao trong, giảm quang hợp để cung cấp ôxy cho ao, nên đáy ao sẽ bị bẩn hơn khi tảo chết lắng xuống đáy ao.
– Sau khi dùng hóa chất nên cải thiện môi trường ao nuôi, cần cấp thêm nước mới hoặc thay nước, có thể sử dụng một số chế phẩm sinh học để bổ sung nguồn lợi khuẩn, nhằm làm ổn định môi trường.
– Dùng thuốc, hóa chất xử lý môi trường cần phải dùng đúng liều và dùng một lần, tránh dùng liều thấp và dùng nhiều lần liên tiếp nhau, vì như vậy màu nước ao sẽ mất và khó gây màu trở lại.
Trị bệnh
Để điều trị bệnh cho tôm hiệu quả, trước hết người nuôi cần phải dựa trên kết quả chuẩn đoán bệnh chính xác để chọn thuốc hay hóa chất cho đúng. Bởi có rất nhiều trường hợp các biện pháp trị bệnh tôm cho không hiệu quả là do xác định nguyên nhân gây bệnh sai hoặc sử dụng thuốc, hóa chất không đúng.
Trước khi sử dụng thuốc, hóa chất điều trị cho tôm, cần kiểm tra và xem xét các yếu tố môi trường như nhiệt độ, pH, độ đục của nước… Bởi chúng có thể ảnh hưởng đến tác dụng của từng loại thuốc hay hóa chất.
Liều dùng thuốc hay hóa chất cho tôm phải tùy thuộc vào loại kích cỡ tôm và thời gian trị liệu. Sức chịu đựng thuốc hay hóa chất của tôm nhỏ kém hơn tôm lớn. Vì vậy, nên thử nghiệm nồng độ thuốc và hóa chất với quy mô nhỏ trong xô hoặc chậu trước khi sử dụng cho bể hay ao nuôi.
Hầu hết các loại thuốc hay hóa chất để trị bệnh tôm đều độc, nếu dùng không đúng liều lượng hay không đúng kỹ thuật. Thuốc hay hóa chất sử dụng phải phân hủy nhanh để hạn chế sự tồn lưu trong tôm hay môi trường. Tuy nhiên, dùng thuốc hay hóa chất cần kết hợp với việc cải thiện môi trường nuôi, thậm chí phải cải thiện môi trường nuôi trước khi dùng thuốc hay hóa chất điều trị.
Sử dụng kháng sinh
Không sử dụng các loại kháng sinh cấm, hạn chế sử dụng trong sản xuất, kinh doanh thủy sản theo quy định của Bộ NN&PTNT.
Chỉ nên sử dụng các loại thuốc kháng sinh từ nguồn đáng tin cậy và trên nhãn mác ghi rõ thông tin về thành phần hoạt chất, cách sử dụng.
Kháng sinh chỉ có tác dụng đối với tôm bị nhiễm bệnh, vi khuẩn. Còn thuốc kháng sinh không có tác dụng đối với các bệnh do virus hay do nấm và nguyên sinh động vật gây ra. Vì vậy, việc sử dụng thuốc kháng sinh phải chọn đúng loại kháng sinh cần dùng, dùng đúng liều và đúng thời gian quy định, đúng theo kỹ thuật. Mặt khác, thuốc kháng sinh có thể tồn lưu trong môi trường và trong tôm, vì thế người nuôi tôm chỉ nên sử dụng thuốc kháng sinh khi thật cần thiết. An toàn nhất là không được dùng thuốc khoảng 1 tháng trước khi thu hoạch.
Diệu Châu