Các nghiên cứu đã chứng minh rằng hỗn hợp prebiotic, kết hợp giữa β-glucan và MOS, giúp gia tăng khả năng đề kháng bệnh của động vật thủy sản một cách đáng kể.
Beta-glucan và MOS đã được nghiên cứu cho thấy khả năng tăng cường đề kháng bệnh cho các loài thủy sản như hải sâm (Apostichopus) chống lại Vibrio.sp (Gu và cs.,, 2011), cá tuyết Đại Tây Dương (Gadus morhua) chống lại Vibrio anguillarum (Lokesh và cs.,, 2012), và cá chép (Cyprinus carpio) chống lại Aeromonas hydrophila (Ebrahimi và cộng sự, 2012).
Mặc dù MOS một mình không có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và kháng bệnh cho cá, β-glucan trong nhiều nghiên cứu đã chứng minh có hiệu quả rõ rệt trong việc tăng trưởng và cải thiện hệ miễn dịch của động vật thủy sản. Do đó, hỗn hợp của β-glucan và MOS là lựa chọn tối ưu cho nuôi trồng thủy sản.
El-Nobi và cộng sự (2021) phát hiện rằng hỗn hợp này giúp cá rô phi vằn (Oreochromis niloticus) kháng lại nhiễm Pseudomonas aeruginosa tốt hơn cả kháng sinh norfloxacin. Điều này cho thấy triển vọng loại bỏ việc sử dụng kháng sinh trong nuôi cá rô phi.
Tuy nhiên, các nghiên cứu của Solidum và cộng sự (2016) cho thấy tỷ lệ tử vong 100% ở tôm chân trắng (Litopenaeus vannamei) khi tiếp xúc với bệnh vibriosis khi sử dụng quá liều hỗn hợp prebiotic (0,8% mỗi khẩu phần). Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định liều lượng thích hợp.
Mục tiêu của nuôi trồng thủy sản là tạo ra sản phẩm hiệu quả và giá cả phải chăng
Tôm sú (Penaeus monodon) nhận hỗn hợp prebiotic (MOS + peptidoglycan) ở mức 0,1–0,4% khẩu phần có thể kháng lại WSSV (Apines-Amar và cộng sự, 2014). Vì vậy, xác định liều lượng hợp lý là vô cùng quan trọng để tránh hậu quả ức chế miễn dịch.
Các yếu tố phi sinh học có ảnh hưởng lớn đến sản lượng nuôi trồng thủy sản (Mugwanya và cộng sự, 2022). Biến động của những yếu tố này có thể dẫn đến cá chết đột ngột và dịch bệnh tràn lan. Thâm canh thủy sản không chỉ đặt mục tiêu về giá cả hợp lý mà còn phải đảm bảo sức khỏe và năng suất thủy sản.
Các nghiên cứu về hỗn hợp prebiotic trong giảm stress phi sinh học rất ít ỏi, nhưng tiềm năng của nó là rõ ràng. Ví dụ, β-glucan giúp giảm stress ở cá tráp biển đỏ (Dawood và cs.,, 2016), và FOS giúp giảm stress ở cá chép (Hoseinifar và cs.,, 2014).
Một vài loại prebiotic hoạt động hiệu quả chỉ trong điều kiện môi trường tối ưu. ScFOC thúc đẩy tăng trưởng của cá tráp vàng (Sparus aurata) ở nhiệt độ khoảng 18°C nhưng bị bất hoạt ở 25°C (Guerreiro và cs.,, 2015). Do đó, cần chú ý điều kiện môi trường khi sử dụng prebiotic.
Cân nhắc liều lượng và điều kiện môi trường khi sử dụng prebiotic
Những đánh giá này nhấn mạnh nhu cầu nghiên cứu thêm về hỗn hợp prebiotic giúp nuôi trồng thủy sản bền vững hơn. Mặc dù một số prebiotic cần điều chỉnh liều lượng và điều kiện môi trường thích hợp, sự kết hợp của chúng như β-glucan và MOS có tiềm năng mang lại hiệu quả cao trong ngành nuôi trồng thủy sản.
Hơn nữa, β-glucan là một thành phần prebiotic được sử dụng phổ biến do khả năng hoạt động hiệu quả một mình hoặc kết hợp với các loại prebiotic khác. Tuy nhiên, cần thận trọng về liều lượng để tránh tác dụng phụ. Vẫn còn khoảng cách giữa nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tế giúp tối ưu hóa việc sử dụng prebiotic trong nuôi trồng thủy sản.
