Khi bình minh chưa ló dạng trên đỉnh núi, những con thuyền ở Bến Thủy đã tấp nập trở về cùng đầy ắp cá tôm, tiếng sóng vỗ dồn dập, xen lẫn tiếng mua bán rôm rả nơi làng chài miền trung du.
Khung cảnh tấp nập ở chợ cá Bến Thủy, Na Hang, Tuyên Quang vào lúc sáng sớm và chiều tối. Ảnh: Đào Thanh
Văn hóa làng chài Bến Thủy
Chợ cá Bến Thủy thuộc thị trấn Na Hang, huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang, nổi tiếng đông đúc vào các buổi sáng từ 5 đến 6 giờ và buổi chiều từ 16 đến 17 giờ. Cảnh sắc đời thường bình dị nhưng đầy sức sống của người dân là yếu tố làm nên nét văn hóa đặc biệt.
Buổi sáng sớm, khi sương chưa tan, thị trấn vẫn yên tĩnh với tiếng côn trùng và tiếng chim bìm bịp. Chạy xe từ trung tâm thị trấn khoảng 10 phút, chợ cá Bến Thủy hiện ra sầm uất với hình ảnh thương lái, người mua bán tấp nập, đối lập hoàn toàn với sự tĩnh lặng của thị trấn còn say ngủ.
Anh Nguyễn Văn Luân, người đã gắn bó với nghề chài lưới nhiều năm, cẩn thận xếp từng đồng tiền còn ướt đẫm cá tôm vào túi. “Hôm nay đánh bắt thế nào rồi?”, tôi hỏi. Anh cười: “Chỉ vài chục cân cá tép dầu, mấy cân cá tạp, và vài kí lô tôm, đủ cho một ngày sống”.
Người đàn ông này nhanh nhẹn giao từng mẻ cá cho thương lái, rồi lại giúp họ xếp đá lên từng khối cá để bảo quản. Giá cả dao động từ 25.000 đồng/kg đối với cá tép dầu, 50.000 đồng/kg với tôm, và 30.000 đồng/kg cá tạp.
Anh Nguyễn Văn Luân với cuộc sống gắn liền thuyền và nước. Ảnh: Đào Thanh
Chiếc thuyền của anh Luân, dài 6m và rộng 1m, đã chịu đựng biết bao sương gió, giờ chỉ còn là chiếc thuyền gắn bó với cuộc đời anh. Đôi mắt anh sáng lên niềm vui khi vừa vội vã múc nước rửa khoang thuyền vừa bào vệ “ngôi nhà nổi” của mình. Anh còn hai đứa con đang thời tuổi ăn học, mong muốn chúng có tương lai tốt hơn.
Tại khu xóm chài Chóm, nơi gia đình anh Luân cùng khoảng 5 hộ khác sinh sống, cuộc sống tuy khó khăn nhưng đầy ắp tình người. Mỗi gia đình đều dành hết sức lực và tình yêu thương để con cái được chăm sóc, học hành tới nơi tới chốn.
Hồ thủy điện Tuyên Quang – nguồn lợi thủy sản phong phú. Ảnh: Đào Thanh
Anh Luân còn nuôi 5 lồng cá rô phi và cá lăng để tiết kiệm cho tương lai của các con. Số tiền từ việc nuôi cá lồng được anh dùng để mua sách vở và các đồ dùng học tập cần thiết. Đứa lớn đang học lớp 7, đứa nhỏ hiện học lớp 2, cả hai đều đang ở thời kỳ phát triển và rất cần được tiếp cận với tri thức.
Công việc ngày đêm trên sông nước
Mỗi người dân làng chài như anh Luân đều có những trăn trở về cuộc sống tương lai cho con cái. Mặc dù công việc đánh bắt cá tôm đầy vất vả, nhưng anh luôn cố gắng dạy con sống đúng đắn, biết quý trọng thiên nhiên môi trường.
Chị Triệu Thị Minh Tân trên chiếc thuyền nhỏ chèo dọc dòng sông Năng. Ảnh: Đào Thanh
Chị Triệu Thị Minh Tân, sống tại Bến Thủy, cũng không ngoại lệ. Gắn bó với dòng sông Năng, chị hằng ngày chèo thuyền qua những khúc sông chỉ thấy dãy núi xanh rì. Dù sống trong điều kiện khắc nghiệt, chị Tân luôn nỗ lực để con cái có điều kiện học tập tốt nhất.
Cuộc sống khó khăn khiến mỗi chuyến đi đánh bắt của chị đầy mạo hiểm. Mùa nhiều tôm từ rằm tháng 7 đến hết tháng Giêng âm lịch, mỗi ngày chị đánh bắt được từ 2 đến 5kg tôm. Người chồng, anh Hoàng Văn Thức, phụ trách thu mua tôm cá ở các bến sông quanh vùng.
Một cảnh đánh bắt cá trên sông Gâm. Ảnh: Đào Thanh
Dù cuộc sống khắc nghiệt, nhưng với tình yêu cuộc sống và khát khao tương lai, họ vẫn giữ vững nghề chài lưới truyền thống, hướng tới một cuộc sống bền vững hơn cho thế hệ sau.
Tại thị trấn Na Hang, hiện nay có 3 khu vực có xóm những người làm nghề chài lưới và nuôi cá lồng sinh sống tập trung. Một xóm ở khu vực Bến Thủy, một xóm ở khu vực chân thác Mơ và xóm chài Chóm. Ngoài đánh bắt nguồn lợi thủy sản tự nhiên, thì những người dân sống ở khu vực này còn nuôi cá lồng phát triển kinh tế hiệu quả.
