Mặc dù sản lượng tôm tăng, nhưng đứng trước tình hình khách hàng giảm ăn, khiến giá tôm cá giảm mạnh. Người nông dân quyết định treo ao. Nếu đến cuối năm, đơn hàng thủy sản nhiều, doanh nghiệp có nguy cơ đối mặt với thiếu nguồn nguyên liệu xuất khẩu.
Xuất khẩu tôm nguyên liệu tiếp tục “chạm đáy”
Theo thống kê sơ bộ, mặc dù xuất khẩu thủy sản trong tháng 7 đã có bước phục hồi hơn so với những tháng trước. Tuy nhiên, kim ngạch của nhóm hàng này chỉ đạt 4.95 tỷ USD, giảm 25.4%. Trong đó, sản xuất cá tra giảm sâu nhất ở mức 36%, mặt hàng tôm ghi nhận mức giảm 27% so với năm 2022.
Kim ngạch xuất khẩu thủy sản 2022 – 2023. Ảnh: Tép Bạc
Đáng chú ý hơn cả, khi 8 khách hàng nhập khẩu lớn nhất của nước ta đều giảm mua các mặt hàng về thủy sản:
– Giảm mạnh nhất thuộc về thị trường Mỹ 46% và thị trường Hà Lan 43%.
– Các thị trường khác như: Úc, Thái Lan, Trung Quốc đều giảm từ 11 – 23% trong 6 tháng đầu năm.
– Nhẹ nhất là thị trường Anh với mức giảm ghi nhận 3%.
– Riêng đến tháng 7, tín hiệu phục hồi đầu tiên và rõ rệt nhất ở thị trường Trung Quốc, ghi nhận mức tăng 45% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đánh giá dựa trên 2 mặt hàng là tôm và cá tra. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chia sẻ: Xuất khẩu giảm mạnh, sản lượng cá tra tính đến hết tháng 7 ước đạt 922.3 nghìn tấn, giảm 2.3%. Sản lượng tôm đạt 590.1 nghìn tấn, tăng 4% so với cùng kỳ 2022.
Cụ thể, đối với mặt hàng cá tra size 800g – 1kg/con dao động trong khoảng từ 26.500 – 27.500 VND/kg. Lượng đánh bắt của các doanh nghiệp ở mức thấp, hoạt động thu mua cá nguyên liệu trên thị trường bị hạn chế. vậy nên, cá giống tiếp tục giảm xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm. Giảm 5.000 – 6.000 VND/kg so với tháng 6/2023.
Tương tự, giá tôm thẻ và tôm sú tại Đồng Bằng Sông Cửu Long trong tháng 7, liên tục giảm và ghi nhận mức thấp nhất kể từ đầu năm. Tại Bạc Liêu, giá trung bình tôm sú ướp đá cỡ lớn đã giảm 19.300 đồng/kg size 20 con/kg. Size 30 con/kg giảm 22.000 đồng/kg, cỡ 40 con/kg vẫn giữ nguyên mức giá bán.
Giá tôm thẻ ướp đá cỡ 40 con/kg giảm 3.000 đồng/kg. Size 60 con/kg giảm 2.000 đồng/kg. Size 100 con/kg giảm không đáng kể.
Trước tình hình xuất khẩu giảm nhưng sản lượng nuôi trồng lại tăng cao. Khiến nguồn cung dồi dào nên kéo giá tôm và cá tra giảm sâu. Mặt khác, giá tôm liên tiếp sụt giảm do đang vào mùa vụ nuôi chính, không chỉ ở Việt Nam mà còn tại các nước khác như Ecuador, Ấn Độ và Indonesia. Như vậy, người nuôi tôm và cá tra gặp khó khăn do giá thành nuôi cá vẫn còn cao, giá bán lại giảm sâu dẫn đến không có lãi. Một số hộ tạm treo ao sau khi đã xuất bán.
Thiếu nguyên liệu xuất khẩu do nhiều hộ dân “treo ao”
Ông Dương Nghĩa Quốc, Theo Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam – Ông Dương Nghĩa Quốc cũng đa chỉ ra, ở mức giá 26.000-27.000 VND/kg của sản phẩm cá tra nguyên liệu, người nuôi buộc phải chịu lỗ từ 1.000-2.000 VND/kg khi xuất bán.
Hiện có khoảng 70 diện tích ao nuôi có liên kết với doanh nghiệp chế biến. Tuy nhiên, trước tình hình xuất khẩu gặp khó khăn nên tồn kho ở số lượng lớn. Nguồn vốn bị mắc kẹt trong kho lạnh nên khó mua tiếp cá nguyên liệu, dẫn đến giá giảm sâu hơn. Nếu không đề xuất được nguồn vốn để duy trì thả nuôi, một khi thị trường cần chúng ta sẽ không có nguồn nguyên liệu để cung cấp.
Nhu cầu tiêu thụ tôm cá giảm tại chợ Bình Điền. Ảnh: tomgiongnammy.com
Nếu mọi việc diễn ra theo đúng như kịch bản khả quan, năm nay xuất khẩu tôm dự báo thu về khoảng 3,5-3,6 tỷ USD, giảm 16-18%; cá tra giảm 28% đạt 1,7-1,8 tỷ USD.
Cũng theo nhận định của VASEP, có 3 yếu tố sẽ quyết định kịch bản xuất khẩu lạc quan trong nửa cuối năm, như sau:
Thứ nhất, thị trường Mỹ và Trung Quốc được dự báo khả quan hơn trong nửa cuối năm cộng với thực tế nhu cầu nhập khẩu từ 2 nước này có xu hướng tăng trở lại. Cùng với đó, lượng tồn kho vơi dần và chuẩn bị đơn hàng cho dịp lễ hội cuối năm và năm mới.
Thứ hai, Các doanh nghiệp và cộng đồng sản xuất tôm được hỗ trợ kịp thời về nguồn vốn, giữ được nguồn cung nguyên liệu ổn định, đảm bảo có sẵn nguồn hàng thủy sản khi thị trường có nhu cầu.
Cuối cùng, các sản phẩm xuất khẩu có nguồn cung ổn định, giá thành giảm, giá bán cạnh tranh hơn so với các nước khác.
Ngành xuất khẩu thủy sản lại tiếp tục chờ đợi ở một kịch bản khả quan hơn. Hy vọng, giá tôm tăng cao trở lại, mở đường sản xuất cho người dân và doanh nghiệp.
