Theo số liệu từ Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển Thị trường, Việt Nam hiện có 107 doanh nghiệp chế biến cá tra quy mô lớn với tổng cộng 130 cơ sở chế biến trên toàn quốc, thiết kế công suất đạt 2 triệu tấn nguyên liệu/năm. Doanh nghiệp chế biến cá tra phi lê đông lạnh đặc biệt nổi bật về tài chính, công nghệ, nhân lực và thị trường so với các doanh nghiệp chế biến thủy sản khác.
Hiện Trạng Lao Động Ngành Chế Biến Cá Tra
Các doanh nghiệp chế biến cá tra tập trung chủ yếu ở 11 địa phương tại ĐBSCL, ngoại trừ Bạc Liêu và Sóc Trăng. TPHCM có 39 doanh nghiệp và Bà Rịa-Vũng Tàu có 4 doanh nghiệp.
Theo kết quả điều tra mới nhất, chỉ có 3% vị trí lao động yêu cầu kỹ thuật công nghệ và 1% yêu cầu nghiên cứu phát triển, trong khi lao động phổ thông chiếm đến 78%. Điều này cho thấy, các doanh nghiệp chế biến cá tra vẫn phụ thuộc nhiều vào lao động phổ thông và chưa ứng dụng đầy đủ các công nghệ tự động hoá.
Sử Dụng Nguyên Liệu và Sản Phẩm Chế Biến
Số lượng cá tra nguyên liệu đưa vào chế biến có xu hướng giảm nhẹ từ 0,3 – 1,6% trong ba năm 2019 – 2021, duy trì ổn định. Tỷ trọng nguyên liệu/sản phẩm trung bình của doanh nghiệp khoảng 2 kg nguyên liệu/1kg sản phẩm. Đặc biệt, sản phẩm đông lạnh từ cá tra gồm 36,9% sản phẩm thô và 63,1% sản phẩm chế biến tinh.
Những năm qua, nhà nước và doanh nghiệp đã rất quan tâm đầu tư xử lý chất thải, bảo vệ môi trường. Ảnh: thesaigontimes.vn
Sau năm 2021, tỷ lệ doanh nghiệp chuyên chế biến tinh chiếm 35,9%, cả chế biến thô và tinh chiếm 38,5%, và chỉ chế biến thô chiếm 25,6%. Những thay đổi này tùy thuộc vào yêu cầu của từng thị trường xuất khẩu.
Áp Dụng Hệ Thống Quản Lý Chất Lượng
100% doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý chất lượng. Các hệ thống chủ yếu bao gồm HACCP (85,5,7%), GMP/SSOP (72,5%), và ISO (42,0%). Điều này cho thấy, các doanh nghiệp chế biến cá tra rất chú trọng đến công tác quản lý chất lượng sản phẩm đặc biệt là các sản phẩm xuất khẩu.
Tình Hình Xử Lý Chất Thải
Về xử lý chất thải, 14,5% doanh nghiệp đã được chứng nhận ISO 14001, 68,2% doanh nghiệp có hệ thống xử lý nhưng chưa đạt tiêu chuẩn ISO 14001, và 13% doanh nghiệp không có hệ thống xử lý chất thải riêng. Chi phí xử lý chất thải trung bình mỗi doanh nghiệp là 704 triệu đồng/năm.
Số liệu này nhấn mạnh sự quan tâm của nhà nước và doanh nghiệp đối với công tác bảo vệ môi trường, nhưng cũng đồng thời cho thấy nhiều thử thách về chi phí và tiêu chuẩn môi trường cần được vượt qua.
